energetyka | Co do zasady

24 marca 2025 r. do Sejmu wpłynął projekt nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Najważniejsze zmiany względem wcześniejszego projektu z 25 września 2024 r. omówiliśmy w zeszłotygodniowym artykule. Ten tekst poświęcony jest w całości tzw. repoweringowi, czyli modernizacji istniejących elektrowni wiatrowych.

Od dłuższego już czasu na bieżąco śledzimy prace nad zmianą przepisów o lokalizacji elektrowni wiatrowych w Polsce. W październiku 2024 r. omawialiśmy projekt nowelizacji ustawy wiatrakowej, który zakładał m.in. liberalizację zasady odległościowej. W marcu 2025 r. projekt ten, w nieco zmienionej formie, trafił do Sejmu i jest nareszcie procedowany. Kluczowe założenia pozostały jednak bez zmian – nowelizacja ma na celu przyspieszenie rozwoju lądowej energetyki wiatrowej w Polsce, głównie poprzez zniesienie zasady 10H i wprowadzenie nowego limitu minimalnej odległości od zabudowy mieszkaniowej, wynoszącego 500 metrów. W tym artykule przedstawiamy najważniejsze różnice względem poprzednio omawianego projektu.

25 września 2024 r. opublikowano zapowiadany od niemal roku projekt zmiany ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Zgodnie z ministerialnymi zapowiedziami i oczekiwaniami rynku poprzednia nowelizacja (z 9 marca 2023 r.) uznana została za niewystarczającą w kontekście przyśpieszenia rozwoju lądowej energetyki wiatrowej w Polsce. Dalsza liberalizacja zasad lokalizowania elektrowni wiatrowych ma na celu przyspieszenie transformacji energetycznej i stworzenie impulsów do rozwoju sektora, zwłaszcza na poziomie lokalnym.

W aktualnym stanie prawnym wciąż możliwa jest realizacja inwestycji w oparciu o pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowych wydane przed 16 lipca 2016 r. lub później, ale na podstawie postępowań wszczętych przed tą datą. Ich budowa nadal jest możliwa na dawnych warunkach, sprzed wejścia w życie późniejszych obostrzeń. To mogłoby wspomóc wciąż niezadowalający rozwój energetyki odnawialnej w Polsce. Jak długo jednak stare pozwolenia pozostaną w mocy i czy inwestycje muszą być oddane do użytkowania do 16 lipca 2024 r.?

Biogaz i biometan w regulacjach Unii Europejskiej, a w konsekwencji w polskim porządku prawnym, mają szczególnie ważną rolę. Przyśpieszająca transformacja energetyczna skutkująca miliardowymi inwestycjami w odnawialne źródła energii zależne od pogody wymaga również bilansowania produkcji energii źródłami sterowalnymi, wśród których ogromne znaczenie ma biogaz. Produkcja biogazu i biometanu wpisuje się również istotnie we wspieraną przez prawodawstwo Unii Europejskiej gospodarkę obiegu zamkniętego oraz ekologizację rolnictwa. Biogaz i biometan są bardzo ważnymi elementami tego systemu, tym bardziej w dobie zawirowań na rynku gazu kopalnego.

Aby spółki uczestniczące w reorganizacji mogły kontynuować działalność zgodnie z wolą ich właścicieli, trzeba zapewnić zezwolenia, koncesje czy inne akty administracyjne niezbędne do jej prowadzenia. Prawidłowe przygotowanie się do tego procesu wymaga nie tylko znajomości przepisów, które stanowią podstawę wydania decyzji organu administracji. Warto też znać praktykę organów w prowadzeniu takich postępowań.

13 kwietnia 2023 r. weszła w życie nowelizacja tzw. specustawy jądrowej, czyli ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących. Po procesie legislacyjnym trwającym prawie dwa lata zmieniono funkcjonujące dotychczas zasady procesu inwestycyjnego dla realizacji obiektów jądrowych w Polsce, przy okazji nowelizując ustawę Prawo atomowe.

Wodór od dłuższego czasu jest wymieniany w dokumentach strategicznych Unii Europejskiej jako surowiec kluczowy dla transformacji energetycznej. Dotychczas jednak dużą przeszkodą były wysokie koszty produkcji odnawialnego wodoru. Ma to szanse zmienić inicjatywa Ursuli von der Leyen dotycząca utworzenia Europejskiego Banku Wodoru – ogłoszona 14 września 2022 r. podczas Orędzia o stanie Unii za 2022 rok, a zmaterializowana w ostatnich dniach.

13 marca 2023 r. Prezydent popisał ustawę z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (dalej: „nowelizacja 10H”). Minimalna odległość elektrowni wiatrowej od budynków mieszkalnych wyniesie 700 metrów (wbrew postulatom wytwórców, organizacji branżowych i znacznej części samorządów, by było to 500 metrów). Oznacza to, że wieloletnie zmagania o zliberalizowanie niesławnej zasady 10H zakończyły się połowicznym sukcesem.

Koniec ubiegłego roku obfitował w nowe regulacje zasad działania rynku energii. Sporo mówiło się także o konieczności zmian przepisów, których treść wzbudzała wątpliwości. Zmian jest jednak tak wiele, że trudno przewidzieć ich ostateczny wpływ na rynek i poszczególnych jego uczestników. Widać to szczególnie w przypadku wytwórców energii z OZE korzystających z aukcyjnego systemu wsparcia.

Ostatnie miesiące na polskim rynku energii z wielu względów zapamiętamy na długo. Historycznie wysokie ceny energii i gazu przyczyniły się do zmiany szeregu utartych rozwiązań. W trakcie kryzysu powstało także kilka mechanizmów mających złagodzić jego skutki, tj. przede wszystkim wysokie ceny wspomnianych mediów. Ma zostać wprowadzona m.in. górna cena sprzedaży energii elektrycznej dla wybranych odbiorców końcowych. Zastanówmy się w kilku akapitach, czy „ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku” spełni wpisany w jej nazwie cel.

21 października 2022 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, będący realizacją „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do roku 2040”. Projektowana nowelizacja ma na celu stworzenie stabilnego otoczenia regulacyjnego dla rynku wodoru.