zamówienia publiczne | Co do zasady

Unia Europejska zajęła się kwestią wpływu państw trzecich, spoza Unii, na działanie jednolitego rynku. W przyszłym roku zaczniemy badać, skąd pochodziły pieniądze, które dają przewagę zagranicznym przedsiębiorstwom, w tym w postępowaniach o zamówienie publiczne. Subsydiowani wykonawcy nie dostaną zamówienia publicznego w Unii Europejskiej, jeśli przyznanie im umowy mogłoby zakłócić unijny rynek.

Jednym z uczestników procesu inwestycyjnego realizowanego na podstawie warunków kontraktowych FIDIC jest inżynier pełniący funkcję administratora kontraktu. Zadaniem inżyniera jest podejmowanie niezbędnych działań, aby kontrakt został wykonany w sposób prawidłowy i terminowy. Między innymi inżynier może wydać ustalenie (czyli wskazanie co do sposobu załatwienia sprawy). Kiedy może to zrobić?

24 sierpnia 2022 r. bez żadnego vacatio legis przestał obowiązywać art. 15r1 specustawy covidowej. Oznacza to uchylenie obowiązującego od 24 czerwca 2020 r. w zamówieniach publicznych zakazu potrącania kar umownych oraz dochodzenia ich z zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

Zamawiający może wymagać odbycia wizji lokalnej przez wykonawców, gdy jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia. Niedopełnienie obowiązku udziału w wizji prowadzi do odrzucenia oferty. Wykonawcy, którzy nie zdążą uczestniczyć w wizji, przed złożeniem oferty powinni zwrócić się do zamawiającego o wyznaczenie nowego terminu wizji lokalnej.

Może się wydawać, że wybór najkorzystniejszej oferty zwiastuje rychłe zawarcie umowy. Praktyka pokazuje jednak, że nieraz wybrani w postępowaniu wykonawcy uchylają się od jej podpisania. Kiedy mamy do czynienia z takim zachowaniem i czy zawsze zwlekanie z podpisaniem umowy jest podstawą do unieważnienia postępowania? Właśnie na takie pytanie musiał odpowiedzieć sobie zamawiający w sprawie będącej przedmiotem wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 28 marca 2022 r. (KIO 686/22).

Co może zrobić wykonawca zamówienia publicznego, jeśli waloryzacja umowna nie pozwoli urealnić wysokości wynagrodzenia umownego albo w umowie nie przewidziano  klauzul waloryzacyjnych? Czy zmiana umowy w takim przypadku to obowiązek czy uprawnienie zamawiającego?

Konsorcjum od wielu lat jest powszechną i – wydawałoby się – dobrze znaną formą współpracy przedsiębiorców realizujących zamówienia publiczne. Mimo to konstrukcja ta wciąż budzi wątpliwości prawne, zwłaszcza gdy rodzi się spór i trafia on do sądu. Ze względu na zwodnicze podobieństwo tej konstrukcji do spółki cywilnej niejasne bywa to, którzy członkowie konsorcjum mogą uczestniczyć w procesie sądowym. Takie właśnie zagadnienie badał Sąd Najwyższy w wyroku z 30 czerwca 2021 r., III CSKP 75/21.

Zamawiający jako gospodarz postępowania powinien określić w dokumentacji wymogi formalne oraz techniczne dotyczące zabezpieczenia wadialnego. Zdarzało się, że jednym z takich wymogów było nałożenie na wykonawców obowiązku przedłożenia gwarancji wadialnej, której ważność przekraczałaby termin związania ofertą. W niedawno wydanym orzeczeniu Krajowej Izby Odwoławczej rozstrzygnięto, czy takie postanowienia SWZ są dopuszczalne, czy też może są nieważne z mocy prawa (KIO 3482/21).

Do końca kwietnia zamawiający mają czas na dodanie do dokumentacji zamówienia oraz regulaminów konkursu nowych obligatoryjnych podstaw wykluczenia wykonawców, którzy są wpisani na listę sankcyjną lub których beneficjent rzeczywisty albo podmiot dominujący jest na takiej liście.

Rynek budowlany stoi przed kolejnymi wyzwaniami. Po wielu problemach związanych z pandemią pojawiły się kolejne poważne trudności wynikające z wywołanej przez Rosję wojny w Ukrainie. To drugi już w ostatnim czasie przypadek stanu siły wyższej, która dotyka także gospodarkę. Jakkolwiek w kryzysie pandemii sektor budowlany poradził sobie całkiem nieźle, tym razem prognozy są o wiele bardziej pesymistyczne. Nowa rzeczywistość wymaga więc szybkiego reagowania i poszukiwania rozwiązań pozwalających złagodzić liczne ryzyka.

Prawo zamówień publicznych z 11 września 2019 r. niewłaściwie  implementowało przesłankę wykluczenia dotyczącą nienależytego wykonania poprzedniego zamówienia. Niewłaściwie, bo z pominięciem specyfiki polskiego rynku zamówień publicznych. Błąd można naprawić albo przez zmianę legislacyjną, albo przez prounijną wykładnię przepisu.

Wykonawca ma obowiązek rzetelnie skalkulować cenę oferty i uwzględnić w niej wszystko, co wynika z SWZ, w tym typowe ryzyka związane z realizacją zamówienia, tak aby zaoferowana cena była realna i pozwalała na należyte wykonanie umowy. Jeśli cena oferty wydaje się rażąco niska lub budzi wątpliwości, wykonawca musi ją szczegółowo wyjaśnić.