energetyka | Co do zasady

Sytuacja na rynku energii nigdy dotąd nie była tak dynamiczna. Wiele mówi się o tym, że wysokie ceny energii nie pozwolą utrzymać tempa wzrostu gospodarczego i obniżą poziom życia odbiorców w gospodarstwach domowych. Wydawać by się mogło, że przynajmniej wytwórcy z OZE cieszą się z wyższych cen energii na rynku, gdyż mogą ją sprzedać drożej przy zachowaniu relatywnie niskich kosztów produkcji. Mając jednak na uwadze uczestnictwo tych wytwórców w aukcyjnym systemie wsparcia OZE, ich sytuacja jest bardziej skomplikowana niż mogłoby się na pierwszy rzut oka wydawać.

W Polsce opinia publiczna i sektor prywatny są zgodne, że konieczny jest szybszy rozwój odnawialnych źródeł energii, tak by uniezależnić nas od importu paliw kopalnych, a także ograniczyć krajowe wytwarzanie energii z węgla. Sektor prywatny ma fundusze na rozwój energetyki odnawialnej – czy to na potrzeby własne, czy w celu sprzedaży energii na rynku. Nikogo nie trzeba też przekonywać, że obecne wysokie ceny energii z czasem zmniejszą konkurencyjność polskiej gospodarki. Są więc i chęci, i fundusze. Barierą są jednak przyłączenia źródeł odnawialnych do sieci, która po prostu traci swoją wyporność.

5 lipca 2022 r. opublikowany został pierwszy projekt rozporządzenia w sprawie maksymalnych ilości i wartości energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, które mogą zostać sprzedane w drodze aukcji w poszczególnych następujących po sobie latach kalendarzowych 2022–2027. Po raz pierwszy takie rozporządzenie objęło swoim zakresem 6 kolejnych lat. Wynika to z nowelizacji ustawy o OZE, która była efektem podnoszonych często głosów z branży, że podawanie tych wartości z większym wyprzedzeniem czasowym pozwoli deweloperom na lepiej przygotować się do aukcji, a tym zaoferować bardziej konkurencyjne ceny.

W ostatnich miesiącach sektor wiatrowy obserwuje rozwój prac nad projektem nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (czyli tzw. ustawy 10H) oraz niektórych innych ustaw. To mocno wyczekiwany przez branżę dokument, z uwagi na rygorystyczną i ciągle obowiązującą tzw. „zasadę 10H”. Projekt ustawy 15 czerwca 2022 r. został skierowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska do rządowej Komisji Prawniczej.

W 2021 r. nastąpił rekordowy wzrost hurtowych cen energii (w Polsce o prawie 100%) oraz cen za uprawnienia do emisji w ramach systemu EU ETS (o około 105% w stosunku do 2020 r.). Dodatkowo gwałtowny wzrost cen rynkowych gazu (w Polsce o 470% w stosunku do roku 2020) sprawił, że w Europie powszechne stało się zjawisko ubóstwa energetycznego. Unia Europejska przedstawiła zestaw narzędzi tymczasowo łagodzących skutki wzrostu cen energii. Jednak wydarzenia ostatnich miesięcy, a w szczególności pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę pokazały, że priorytetem UE – obok zielonej transformacji – powinno stać się uniezależnienie od rosyjskich paliw kopalnych.

Wzmożony wzrost zainteresowania przedsiębiorców morską energetyką wiatrową sprawia, że regulacje prawne w tym zakresie stanowią przedmiot zainteresowania legislatora, który stara się poprawić ich jakość. Najnowsze zmiany mają zapewnić bezpieczeństwo podczas budowy i eksploatacji morskich farm wiatrowych.

Rynek baterii w Europie i na świecie przechodzi rewolucyjne zmiany. Światowe Forum Ekonomiczne przewiduje, że w 2030 r. globalne zapotrzebowanie na baterie będzie 14 razy większe niż dziś. Oznacza to, że musi znacząco wzrosnąć liczba zakładów je produkujących. Unia Europejska w 2030 r. może odpowiadać za 17% zapotrzebowania globalnego rynku na baterie. Wpływa na to m.in. rozwój gospodarki cyfrowej, niskoemisyjnej mobilności czy energii odnawialnej. Ilość problemów związanych z produkcją baterii oraz nieuregulowanych jeszcze kwestii prawnych zainspirowała Komisję Europejską do zdecydowanych zmian w prawie europejskim, których skutki odczuje nie tylko cały przemysł bateryjny, ale też bezpośrednio konsumenci.

W ciągu ostatnich kilku miesięcy rynek gazu ziemnego w Polsce i Europie dotknęły historyczne wahania cen, a sytuacja w Ukrainie każe nam zwrócić uwagę na aspekt ciągłości dostaw gazu z zagranicy. W kontekście zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu do odbiorców końcowych zwracamy uwagę na potencjalną możliwość wprowadzenia ograniczeń w poborze gazu ziemnego.

W ostatnich miesiącach sektor wiatrowy obserwuje rozwój prac nad projektem nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (czyli tzw. ustawy 10H) oraz niektórych innych ustaw. To mocno wyczekiwany przez branżę dokument, z uwagi na rygorystyczną i ciągle obowiązującą tzw. „zasadę 10H”. Projekt ustawy ma trafić do Sejmu w I kwartale 2022 r., ale znana jest już jego pierwsza wersja przygotowana przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

7 grudnia 2021 r. została oficjalnie ogłoszona przyjęta przez rząd Polska Strategia Wodorowa do roku 2030 z perspektywą do roku 2040. Należy przyznać, że moment jej ogłoszenia wypadł w doskonałym momencie – dużych zawirowań cenowych na rynku gazu ziemnego w Europie i coraz większych wątpliwości, czy gaz naturalny (którego Europa ma za mało) jest aby nadal rozsądnym paliwem przejściowym w dekarbonizacji gospodarki.

1 grudnia 2021 r. opublikowano długo wyczekiwane rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie oceny wniosków w postępowaniu rozstrzygającym ustalające kryteria, według których oceniane będą wnioski o przyznanie pozwolenia na wznoszenie sztucznych wysp. Inwestorzy, którzy uzyskają te pozwolenia, będą mogli uczestniczyć w przyszłych aukcjach dla morskich farm wiatrowych.

Ostatnia nowelizacja ustawy o rynku mocy (która weszła w życie 1 września 2021 r.) wprowadza wreszcie długo wyczekiwany przez przedsiębiorców preferencyjny sposób obliczenia opłaty mocowej. Zasady jego wyliczenia oparte są jednak na zupełnie innych założeniach niż pierwotnie zakładana ulga.