nieruchomości | Co do zasady

W obrocie nieruchomościami na terenie Warszawy pojawił się niedawno nowy istotny element. W marcu 2022 r. miasto stołeczne Warszawa uzyskało prawo pierwokupu wszystkich nieruchomości położonych na obszarze rewitalizacji wyznaczonym uchwałą nr LX/1967/2022 Rady m.st. Warszawy. Obszar ten obejmuje prawie w całości Pragę Północ i znaczne tereny Pragi Południe oraz Targówka. Granice obszaru przedstawia mapa stanowiąca załącznik do uchwały.

Księgi wieczyste zawierają szereg informacji dotyczących stanu prawnego nieruchomości (działy II–IV). Zawarte tam dane objęte są domniemaniem ich prawdziwości (art. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece). Co jednak jeśli okaże się, że treść księgi wieczystej różni się od rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości? Czy domniemanie można obalić i w jaki sposób to najlepiej zrobić? Najpopularniejszym instrumentem jest wytoczenie powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Nie jest to jednak jedyny sposób, co ostatnio potwierdził Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie.

Ustawa o lasach z 28 września 1991 r. w istotny sposób ingeruje w obrót gruntami leśnymi. Pojawia się zatem pytanie, w przypadku jakich czynności prawnych powodujących przeniesienie własności gruntów leśnych Skarbowi Państwa przysługują uprawnienia pozwalające na nabycie tych gruntów.

12 marca 2022 r. weszła w życie ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, zwana również specustawą o pomocy obywatelom Ukrainy. Wprowadziła ona szereg zmian, które mają umożliwić funkcjonowanie w naszym społeczeństwie coraz większej rzeszy uchodźców wojennych z Ukrainy. Ustawa reguluje między innymi legalizację pobytu, korzystanie z pomocy medycznej i pomocy społecznej, a także umożliwia podjęcie pracy w Polsce. Znalazły się w niej również postanowienia związane z udostępnianiem uchodźcom mieszkań przez obywateli Polski.

Polacy z dużym zaangażowaniem udzielają pomocy uchodźcom z Ukrainy, w tym udostępniając im swoje mieszkania. Pojawia się jednak obawa, że takie nieodpłatne i grzecznościowe udostępnienie mieszkania może się wiązać dla właściciela z negatywnymi konsekwencjami, w szczególności z koniecznością prowadzenia długotrwałej eksmisji, jeśli uchodźca odmówi opuszczenia lokalu. W naszej ocenie w zaistniałej nadzwyczajnej sytuacji warto posłużyć się instytucją prekarium.

Zgodnie z ustawą przekształceniową (czyli ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów) dotychczasowi użytkownicy wieczyści nabywają prawo własności nieruchomości, jeśli zostaną spełnione warunki określone w ustawie. Jakie są to warunki i czy prawo użytkowania wieczystego gruntu przekształca się w prawo własności gruntu, jeśli budynek usytuowany na tym gruncie zostanie przeznaczony na cele mieszkaniowe?

We wspólnotach mieszkaniowych poszczególne części nieruchomości wspólnych (np. miejsca postojowe, tarasy, ogródki) są przeznaczone do wspólnego korzystania przez wszystkich właścicieli lokali. Aby uniknąć problemów z tym związanych, bardzo często już na etapie zakupu nieruchomości od dewelopera ustanawia się podział i sposób korzystania z nieruchomości wspólnej. Jest to tzw. podział quoad usum. Czy można go zmienić, jeśli zmienią się okoliczności?

Pandemia wpłynęła między innymi na nasz sposób robienia zakupów. Coraz częściej produkty (w tym prezenty w okresie przedświątecznym) zamawiamy przez internet – z dostawą do drzwi, do wyznaczonego punktu bądź do automatu paczkowego – dzięki czemu nie musimy czekać w domu we wskazanych przez kuriera godzinach. Na naszych osiedlach i ulicach pojawiają się kolejne automaty paczkowe. Wiadomo już, że ich budowa nie wymaga uzyskania zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej. Ale czy wiąże się z koniecznością zapłaty podatku od nieruchomości?

W ciągu przeszło 10 lat obowiązywania dotychczasowej ustawy deweloperskiej wielokrotnie podnoszono, że jej przepisy są nieprecyzyjne, zbyt ogólne lub odbiegają od rzeczywistości rynkowej, przez co ustawa nie spełnia pokładanych w niej oczekiwań. W związku z tym przez ostatnich kilka lat toczyły się prace mające na celu wprowadzenie nowej regulacji, która uzupełni dotychczasowe luki, a przede wszystkim zapewni większą ochronę nabywców lokali mieszkalnych i domów jednorodzinnych.

Jedną z nowości zawartych w nowej ustawie deweloperskiej jest kompleksowa regulacja umowy rezerwacyjnej, jak dotąd nienormowanej odrębnymi przepisami. Warto więc dogłębnie przeanalizować, jaki kształt ustawodawca postanowił nadać tego rodzaju umowie, wprowadzając ją oficjalnie do polskiego systemu prawnego.

1 lipca 2022 r. wejdzie w życie większość przepisów nowej ustawy deweloperskiej, tj. ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym. Jedną ze zmian jest uszczegółowienie procedury odbioru lokalu lub domu jednorodzinnego i wprowadzenie nowych uprawnień dla nabywcy lokalu. Przepisy te budzą wiele emocji szczególnie wśród deweloperów.

Deweloper rozpoczynający sprzedaż lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego musi sporządzić prospekt informacyjny dotyczący przedsięwzięcia deweloperskiego. W prospekcie należy zawrzeć m.in. informacje dotyczące inwestycji przewidzianych w sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia. Obecnie obowiązujące w tym zakresie przepisy nie są precyzyjne i budzą zastrzeżenia. Czy nowa ustawa deweloperska je eliminuje?