nowe prawo | Co do zasady

1 stycznia 2016 r. wchodzi w życie zasadnicza część przepisów ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne. Będzie ona stanowić jeden z istotnych fundamentów prawa gospodarczego w Polsce, umożliwiając skuteczne przeprowadzenie restrukturyzacji niewypłacalnego przedsiębiorcy.

Znowelizowana ustawa Prawo upadłościowe redefiniuje pojęcie stanu niewypłacalności i doprecyzowuje przesłanki ogłoszenia upadłości. Nie powoduje to jednak, wbrew pozorom, zwiększenia rygoryzmu regulacji prawnych. Nowa ustawa cechuje się większą elastycznością i lepiej odzwierciedla realia rynkowe. Nie jest jednak pozbawiona mankamentów, które w praktyce mogą stać się źródłem istotnych wątpliwości.

Postępowania przewidziane nowym prawem restrukturyzacyjnym mają być prowadzone nie w celu najwyższego zaspokojenia wierzycieli, ale w celu zapobieżenia niewypłacalności dłużnika przy poszanowaniu słusznych interesów wierzycieli. W konsekwencji takiego podejścia winna wzrosnąć zarówno szansa na zaspokojenie, jak i wysokość zaspokojenia wierzycieli.

Znowelizowane Prawo upadłościowe i Prawo restrukturyzacyjne uszczelniają dotychczasowe regulacje tam, gdzie miały one luki, i poluzowują je tam, gdzie wymagały one dostosowania do realiów gospodarczych.

Skuteczna restrukturyzacja zadłużenia niewypłacalnego dłużnika przy jednoczesnej ochronie praw wierzycieli stanowi jedno z głównych założeń nowej ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Pogodzeniu tych często rozbieżnych celów ma służyć zmiana zasad prowadzenia egzekucji z majątku dłużnika w toku restrukturyzacji oraz znowelizowane zasady wykonywania stosunków umownych łączących niewypłacalnego dłużnika z kontrahentami.

Nowe Prawo restrukturyzacyjne wprowadza całkowicie nowe podejście do traktowania pożyczek udzielanych przez wspólników spółkom kapitałowym, wobec których następnie ogłoszono upadłość. Zmieniają się także następstwa zawierania innych transakcji niewypłacalnego dłużnika z podmiotami powiązanymi.

Prawo restrukturyzacyjne przewiduje cztery postępowania restrukturyzacyjne, które różnią się od siebie przede wszystkim stopniem zaangażowania w nie organów władzy publicznej. Postępowanie o zatwierdzenie układu jest tym postępowaniem restrukturyzacyjnym, w którym udział czynnika publicznego jest najbardziej ograniczony.

Postępowanie sanacyjne charakteryzuje się największym rygoryzmem oraz największym zaangażowaniem organów władzy publicznej spośród wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych. Jest ono podobne do dawnego postępowania upadłościowego z opcją układową – z tą jednak różnicą, że postępowanie sanacyjne nie powoduje ogłoszenia upadłości dłużnika, a przyjęcie układu następuje dopiero po wykonaniu czynności sanacyjnych.

1 stycznia 2016 r. ma wejść w życie ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o kształtowaniu ustroju rolnego. Ustawa ta zastąpi dotychczas obowiązującą ustawę z 11 kwietnia 2003 r. Jeżeli nie nastąpi kolejna zmiana przepisów, od Nowego Roku rozszerzone zostaną uprawnienia Agencji Nieruchomości Rolnych w zakresie prawa pierwokupu. Agencja zyska też dodatkowe uprawnienie w postaci decydowania o dopuszczalności podziału gospodarstwa rolnego.

Zmiana przepisów Kodeksu postępowania cywilnego umożliwi dokonywanie czynności procesowych przez internet.

Nowelizacja prawa arbitrażowego z 10 września 2015 r., która wejdzie w życie 1 stycznia 2016 r., powinna zwiększyć popularność Polski jako forum arbitrażowego. Jednak ustawodawca nie w pełni wykorzystał okazję do rozszerzenia zakresu zastosowania sądownictwa polubownego. Nowelizacja nie wprowadza m.in. postulowanych od dawna zmian związanych z możliwością rozstrzygania w arbitrażu sporów korporacyjnych.

Jeszcze nie weszła w życie nowelizacja ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, tj. ustawa z 24 lipca 2015 r. (zacznie obowiązywać 1 grudnia 2015 r.), a już opublikowano następną nowelizację p.w.p. – z 15 września 2015 r. Najważniejszą zmianą przewidzianą w pierwszej nowelizacji były listy zgody. Druga nowelizacja rewolucjonizuje zaś system uzyskiwania praw ochronnych na znaki towarowe. Zmiany będą dotyczyć procedury uzyskania praw oraz przesłanek ustania prawa ochronnego.