Historie z KIO: Brak wskazania wartości netto oferowanych produktów jako podstawa odrzucenia oferty
W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający ma obowiązek poprawić w ofercie oczywiste omyłki pisarskie czy rachunkowe, niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona. A czy powinien również dopisać w treści oferty brakujące ceny jednostkowe netto, które były wymagane przez SIWZ? Krajowa Izba Odwoławcza, powołując się na zasadę równości i przejrzystości prawa zamówień publicznych, udzieliła odmownej odpowiedzi na to pytanie w wyroku z 6 lipca 2020 r. (KIO 973/20).
Stan faktyczny
W trakcie badania ofert złożonych w postępowaniu okazało się, że jeden z wykonawców nie wskazał w swojej ofercie jednostkowych cen netto proponowanych produktów. W konsekwencji zamawiający odrzucił ofertę wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p. (niezgodność oferty z treścią SIWZ).
Wykonawca nie zgodził się z decyzją zamawiającego i złożył odwołanie do KIO. Uważał bowiem, że zamawiający powinien potraktować brak wskazania w ofercie cen netto produktów jako „inną omyłkę” i uzupełnić w tym zakresie ofertę zgodnie z art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p. (zamawiający poprawia w ofercie inne omyłki polegające na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, niepowodujące istotnych zmian w treści oferty – niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona). Zdaniem odwołującego zamawiający mógł samodzielnie poprawić ofertę, ponieważ zawierała ona ceny jednostkowe brutto poszczególnych produktów oraz odpowiednie stawki podatku VAT.
Odmiennego zdania był zamawiający. Jego zdaniem uzupełnienie cen jednostkowych produktów na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p. mogłoby generować kontrzarzut po stronie innych uczestników postępowania, że zamawiający działał z przekroczeniem normy art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p. Zamawiający uważał więc, że wykonawca swoim działaniem usiłuje przerzucić na niego winę za nieprawidłowo wypełnioną ofertę.
Czy zamawiający zasadnie odrzucił ofertę?
Meritum przedmiotowej sprawy sprowadzało się do oceny, czy zamawiający zasadnie odrzucił ofertę odwołującego z powodu niezgodności jej treści z treścią SIWZ, zamiast uzupełnić brakujące ceny jednostkowe netto w ramach „poprawienia innych omyłek występujących w ofercie”.
Izba podzieliła argumentację zamawiającego i uznała, że niewpisanie przez wykonawcę w formularzu cenowym wszystkich cen jednostkowych netto nie mieści się w dyspozycji powołanego wyżej przepisu art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p i nie można tej sytuacji uznać za „inną omyłkę polegającą na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia”. Za decydującą dla takiej oceny Izba uznała treść SIWZ. W przedmiotowej sprawie zamawiający wyraźnie wymagał od wykonawców, aby złożyli oferty zawierające wskazanie wartości netto poszczególnych produktów. Tyle że wymaganie przez zamawiających cen netto i brutto jest zwyczajną praktyką rynkową ułatwiającą ustalenie poprawności obliczenia ceny, a nie jakimś szczególnym wymogiem dotyczącym przedmiotu oferty.
Mimo to Izba uznała, że niedopuszczalne byłoby potraktowanie błędu wykonawcy jako „drobnej pomyłki” i poprawienie w ofercie wszystkich pozycji cen jednostkowych netto. Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku, Ustawodawca nie przewidział bowiem możliwości poprawienia formularza cenowego poprzez wpisanie wszystkich wymaganych treścią SIWZ cen jednostkowych, które mają opisane na gruncie SIWZ znaczenie w zakresie tego co zawierają jako elementy kosztowe, a także w jaki sposób będzie następowało rozliczenie sukcesywnej dostawy pomiędzy stronami.
Podsumowując, Izba uznała dopisanie cen jednostkowych netto za istotną zmianę treści oferty, która pierwotnie nie zawierała elementów istotnych przedmiotowo, tzw. „essentialia negotii”. Dopisanie cen jednostkowych netto prowadziłoby zdaniem Izby do powstania nowej treści oferty, mimo że ceny brutto i stawka VAT były znane.
Wpisanie w ofercie cen netto poszczególnych produktów stanowiłoby naruszenie zasady równości i przejrzystości
Izba, odmawiając zasadności roszczeniom wykonawcy, stwierdziła, że gdyby zamawiający uzupełnił ceny netto, doszłoby do naruszenia art. 7 ust. 1 p.z.p, to jest zasady równości i przejrzystości. Jak wskazała KIO w uzasadnieniu, Uznanie żądania Odwołującego uzupełnienia treści oferty poprzez wpisanie wszystkich cen jednostkowych netto oznaczałoby nierówne traktowanie innych rzetelnych wykonawców, którzy takie prawidłowe oświadczenie złożyli, podając sporne ceny. Zamawiający nie może więc dokonywać zmian w złożonej ofercie, która modyfikowałaby prawie każdą jej pozycję. Wykonawcy jako podmioty profesjonalne są zobowiązani do dochowania należytej staranności podczas formułowania oferty i uwzględnienia treści SIWZ.
Podsumowanie
Izba wskazała, że przepis umożliwiający poprawienie treści oferty zawierającej „drobne pomyłki” nie może być wykorzystywany w celu poprawienia całej oferty i dostosowania jej do treści SIWZ. W ocenie Izby poprawienie przez zamawiającego wszystkich pozycji oferty, które nie zawierały wskazania wartości netto, byłoby rażącym naruszeniem zasady równości i przejrzystości postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Mimo że oferta złożona przez wykonawcę zawierała wszystkie dane pozwalające dokonać prostego równania matematycznego, jakim jest odtworzenie cen netto.
Cyprian Herl, praktyka infrastruktury, transportu, zamówień publicznych i PPP kancelarii Wardyński i Wspólnicy