Nowelizacja ustawy Prawo energetyczne
Wybrane zagadnienia dla branży gazowej
21 czerwca 2013 roku Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy Prawo energetyczne1 oraz niektórych innych ustaw.
Ma ona zapewnić pełne wdrożenie dyrektywy 2009/28/WE2 oraz uzupełnić implementację dyrektyw 2009/72/WE3 oraz 2009/73/WE4.
Proponowane zmiany mają niebagatelne znaczenie dla funkcjonowania firm z branży gazowej, a tym samym dla potencjalnych inwestorów zainteresowanych wejściem na polski rynek gazu.
Ustawa przekazana została do Senatu. Jeśli wprowadzi on poprawki, ustawa trafi ponownie pod obrady Sejmu. Oczekuje się, że ustawa wejdzie w życie jesienią bieżącego roku.
Unbundling
Ustawa precyzuje zasady funkcjonowania operatorów systemów przesyłowych celem zapewnienia pełnego oddzielenia działalności w zakresie produkcji i dostaw od działalności przesyłowej (tzw. unbundling).
Wedle nowych zasad te same osoby lub podmioty nie będą mogły m.in.:
- zasiadać w organach zarządczych lub nadzorczych operatora systemu przesyłowego i jednocześnie pełnić funkcji w tych organach w przedsiębiorstwach produkujących lub wytwarzających gaz lub obracających nim;
- wywierać decydującego wpływu lub wykonywać innych praw względem przedsiębiorstwa produkującego lub wytwarzającego gaz lub obracającego nim przy jednoczesnym wywieraniu takiego wpływu lub wykonywaniu takich praw względem operatora systemu przesyłowego.
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydawać będzie „certyfikaty niezależności”, których uzyskanie konieczne będzie do ubiegania się o funkcję operatora systemu przesyłowego lub połączonego.
Operatorzy sieci obowiązani będą dostosować się do nowych przepisów w ciągu sześciu miesięcy od wejścia w życie ustawy.
Przepisy regulujące funkcjonowanie operatorów sieci dystrybucyjnej zasadniczo nie uległy zmianie, a dotyczące ich poprawki mają charakter jedynie redakcyjny.
Ponadto ustawa przekazuje ministerialny nadzór nad operatorem systemu przesyłowego Ministrowi Gospodarki (dotychczas w rękach Ministra Skarbu Państwa).
Obligo gazowe
Ustawa zobowiązuje przedsiębiorstwa obracające paliwami gazowymi do sprzedaży określonej części gazu wprowadzonego do sieci przesyłowej na Towarowej Giełdzie Energii (tzw. obligo gazowe). Obowiązek ten dotyczyć będzie gazu ziemnego wprowadzonego do sieci przesyłowej w punktach wejścia do krajowego systemu przesyłowego na połączeniach z systemami przesyłowymi innych państw lub siecią gazociągów kopalnianych, lub terminalami skroplonego gazu ziemnego. Ilość gazu objętego powyższym obowiązkiem stanowić będzie:
- 30% od wejścia w życie ustawy do końca 2013 roku
- 50% do końca czerwca 2014 roku
- 70% od lipca 2014 roku.
Wprowadzenie obliga gazowego prowadzić ma do utworzenia hurtowego rynku gazu ziemnego, na którym zarówno gaz importowany, jak i pochodzący ze złóż krajowych oferowany byłby na niedyskryminacyjnych zasadach.
Obligo gazowe nie będzie dotyczyć m.in. gazu ziemnego stanowiącego zapasy obowiązkowe, wykorzystywanego na potrzeby własne oraz sprzedawanego operatorom systemów gazowych w celu realizacji ich zadań określonych w ustawie.
Przedsiębiorstwa energetyczne obracające gazem z zagranicą zwolnione będą z obliga gazowego, jeżeli w danym roku posiadają prawo do przepustowości w punktach wejścia do krajowego systemu przesyłowego na połączeniach z systemami przesyłowymi innych państw w wielkości nie większej niż 10% wszystkich takich punktów (przepustowość dla członków grup kapitałowych liczona jest wspólnie).
Wszystkie przedsiębiorstwa gazowe będą mogły zostać członkami Towarowej Giełdy Energii; przedsiębiorstwa gazowe będą mogły zawierać transakcje giełdowe w swoim własnym imieniu zamiast, jak dotychczas, za pośrednictwem domów maklerskich. Powinno to skutkować oszczędnościami dla przedsiębiorstw gazowych i dalszym rozwojem Towarowej Giełdy Energii.
Pozostałe zmiany
Celem zapewnienia niezależności Prezesa URE ma on być powoływany bezpośrednio przez premiera. Ustawa wskazuje także przesłanki jego odwołania. Ponadto Prezes URE wybierany będzie na pięcioletnią kadencję i będzie mógł być ponownie powołany tylko raz.
Pozostałe zmiany dotyczą m.in.:
- zasad współpracy międzynarodowej w zakresie wspólnych projektów inwestycyjnych oraz współpracy międzynarodowej w zakresie OZE;
- sytuacji odbiorców energii w gospodarstwach domowych, która wzmocniona została poprzez wprowadzenie wymogu szczegółowego określenia w umowach m.in. ich praw, sposobu wnoszenia skarg oraz rozwiązywania sporów;
- uszczegółowienia prawa odbiorców końcowych do rozwiązania umowy z przedsiębiorstwem energetycznym;
- wprowadzonej ustawą kategorii odbiorców wrażliwych energii elektrycznej i paliw gazowych, chronionych prawnie i uprawnionych do zasiłków na paliwa gazowe i energię elektryczną.
Marek Dolatowski, Karolina Przygoda, Zespół Doradztwa dla Sektora Energetycznego kancelarii Wardyński i Wspólnicy
____________________________
1 Dziennik Ustaw 1997, nr 54, poz. 348 z późniejszymi zmianami
2 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE
3 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE
4 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylająca dyrektywę 2003/55/WE
