Kogo będzie dotyczyła dyrektywa AIFM w Polsce?
Ustawa o zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi raczej nie obejmie spółek celowych, ale w pewnych sytuacjach może oprócz spółek kapitałowych objąć również spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne.
Termin na implementację dyrektywy 2011/61/EU dotyczącej zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi („dyrektywa AIFM”) minął 22 lipca 2013 roku. Polska planowała przyjęcie projektu ustawy o zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi na III kwartał 2013 roku, ale i ten termin nie został dotrzymany.
W dniu 6 marca 2014 roku projekt założeń projektu ustawy został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów oraz zamieszczony w Wykazie prac legislacyjnych i pozalegislacyjnych Rady Ministrów.
Jak informuje Ministerstwo Finansów, obecnie projekt ustawy jest opracowywany przez Radę Ministrów i powinien zostać przygotowany i opublikowany pod koniec lipca 2014 r. Zatem dopiero wtedy będziemy mogli się dowiedzieć, jakie zmiany czekają podmioty prawne w Polsce, w szczególności te związane z rynkiem finansowym.
Jednakże już analiza projektu założeń do projektu ustawy może przybliżyć zakres regulacji implementującej dyrektywę AIFM.
Zgodnie z projektem założeń do projektu ustawy, w ślad za przepisami dyrektywy AIFM, zarządzającymi alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (ZAFI) są „osoby prawne, których stała działalność polega na zarządzaniu jednym bądź większą ilością alternatywnych funduszy inwestycyjnych”. Natomiast alternatywnym funduszem inwestycyjnym (AFI) jest „przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania, w tym subfundusze takiego przedsiębiorstwa, które pozyskuje kapitał od wielu inwestorów z myślą o inwestowaniu go zgodnie z określoną polityką inwestycyjną z korzyścią dla tych inwestorów i nie potrzebuje zezwolenia na prowadzenie działalności na mocy art. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009”.
Jak wskazuje Ministerstwo Finansów w omawianym projekcie, za AFI zostaną uznane specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte (SFIO) oraz zamknięte fundusze inwestycyjne (FIZ). Natomiast jako ZAFI będą klasyfikowane towarzystwa funduszy inwestycyjnych (TFI) zarządzające FIZ i SFIO.
Z powyższego wynika, że typowe spółki celowe, tworzone na potrzeby konkretnej transakcji, np. kupna/sprzedaży nieruchomości (tzw. SPV), nie powinny być w świetle ustawy implementującej dyrektywę AIFM traktowane jako AFI. Nawet jeśli są one finansowane przez kilka podmiotów, nie czyni to z nich alternatywnych funduszy inwestycyjnych, gdyż ich funkcją nie jest inwestowanie zgodnie z określoną polityką na rzecz inwestorów (podmiotów finansujących), tylko np. zakup i zarządzanie konkretną nieruchomością. Podobnie klasyfikowane są spółki SPV w Wielkiej Brytanii.
Co jednak ciekawe, za AFI oprócz spółek kapitałowych mogą również zostać uznane spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne – pod pewnymi warunkami. Jeżeli spółka inwestuje zgodnie z określoną polityką na korzyść inwestorów, a jej komplementariuszem jest osoba prawna odpowiedzialna za zarządzanie portfelem inwestycyjnym oraz zarządzanie ryzykiem, to spółka będzie uznana za AFI, a jej komplementariusz za ZAFI.
Podsumowując, implementacja dyrektywy AIFM prawdopodobnie obejmie takie podmioty jak SFIO, FIZ oraz TFI zarządzające FIZ i SFIO, a nie powinna obejmować spółek SPV. Jednakże dopiero projekt ustawy przybliży dokładniej obszar implementacji i odpowie na pytania zadawane przez podmioty działające na rynku finansowym.
Aleksandra Obuchowicz, praktyka rynków kapitałowych i instytucji finansowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy