Podręcznik proceduralny Komisji Europejskiej w sprawach antymonopolowych
Komisja Europejska opublikowała wewnętrzny, nieoficjalny dokument opisujący procedury związane ze stosowaniem przepisów antymonopolowych, który może wpłynąć na praktykę stosowania unijnego prawa konkurencji.
Opublikowany 30 marca br. „Antitrust Manual of Procedures” jest, jak pisze sama Komisja, „wewnętrznym narzędziem roboczym, które ma stanowić praktyczne wytyczne dla pracowników co do prowadzenia postępowań w sprawach antymonopolowych”. Celem jego publikacji jest zwiększenie przejrzystości procedur stosowanych przez Komisję w sprawach, w których zastosowanie mają artykuły 101 i 102 Traktatu o funkcjonowaniu UE.
Zgodnie z zastrzeżeniem umieszczonym na wstępnie podręcznika nie stanowi on wiążących instrukcji, a wskazane w nim procedury mogą podlegać zmianom mającym na celu dostosowanie do okoliczności konkretnej sprawy. Co więcej jest to dokument żywy, podlegający regularnym aktualizacjom. Komisja zastrzegła, że w przypadku rozbieżności między podręcznikiem a przepisami Traktatu o funkcjonowaniu UE, rozporządzeniami, czy obwieszczeniami Komisji stosuje się przepisy wymienionych aktów prawnych. Wytyczne zawarte w podręczniku „nie stanowią, ani nie zmieniają praw lub obowiązków wynikających z przepisów antymonopolowych Traktatu”.
W kontekście przytoczonych zastrzeżeń ciekawy będzie rozwój praktyki stosowania art. 101 i 102 Traktatu o funkcjonowaniu UE, a nawet krajowych przepisów antymonopolowych (np. polskiej Ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów). Zarówno pełnomocnicy stron w postępowaniach antymonopolowych, jak i przedstawiciele nauki prawa, dokonując jego wykładni posługują się niewiążącymi dokumentami Komisji, np. wytycznymi. Powszechna jest również praktyka powoływania wytycznych Komisji w odwołaniach od decyzji samej Komisji, a nawet w odwołaniach od decyzji krajowych organów ochrony konkurencji, np. Prezesa UOKiK. Należy się zatem spodziewać, że teraz do arsenału niewiążących dokumentów wspierających wykładnię i stosowanie prawa antymonopolowego dołączy omawiany podręcznik. Kluczowe z tego punktu widzenia będą pierwsze wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE zapadające w sprawach z odwołań, których autorzy będą powoływać omawiany podręcznik w swojej argumentacji (choć wyroki takie pojawią się dopiero za kilka lat).
Niezależnie od przypisywanej podręcznikowi wagi prawnej publikacja wewnętrznych procedur przez Komisję jest krokiem wyjątkowym w skali europejskiej (Departament Sprawiedliwości USA publikuje „Antitrust Division Manual” od wielu lat). Można mieć nadzieję, że inne organy antymonopolowe, w tym Prezes UOKiK, podążą jej śladem.
Podręcznik dostępny jest na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej ds. Konkurencji Komisji Europejskiej.
Marcin Kulesza, Zespół Prawa Konkurencji kancelarii Wardyński i Wspólnicy
